Agnolo Bronzino, Allegory with Venus and Cupid
Eser, li ser navê malbata Keyê Fransayê yê yekemîn Francis ê ku xwedanarezûya zarafet û erotîzmê, ji bo Bronzino wekî diyariyekê hatiye sîparîşdayin. Ev tabloya ku wekî “Venus, Xwedawendê Evînê, Bodeletî û Wext” tê zanîn, di dinyaya mîtolojîk de birrek sembolên îkonografîk ên têkilhev di nav xwe de dihewîne, wekî alegoriyeke erotîk hatiye çêkirin. Di resimên alegorîk de figurên ku heyî ne, hemû taybetmendiyekê sembolîze dikin.
Evîna tazî ya ku di berhemê de ye û hemû balê dikêşîne ser xwe û Xwedawenda bedewiyê Venus û Xwedawendê evînê Cupid tê de heye. Bronzino di vê berhema xwe de li ser sê temayên cuda rawestaye: Şehwet, pexîlî û xapandin. Resim, encamên evîneke bêîfet sembolîze dike. Lawê fîgurê sereke -Xwedawendê evînê Venus- yê Cupid, wextê ku bi awayekî ensestane hembêz dike hingê tîra wê jê distîne û wî bêçek dihêle. Herdu jî tazî ne. Tîra ku di destê Venus de ye, bi me dîşan dide ku ev fîgur lawê Xwedawendê mîtolojiya Yewnanê Eros, yanî Cupid e. Venus, bêyî ku mîna dayikekê be, mîna jinekê nêzîkatiyê li lawê xwe Cupid dike. Ev herdu beden bi awayekî berbiçav di têkiliyeke cînsî de ne. Cupid, xwe bi lêvên Venus ve zeliqandiye û bi destekî xwe serê Venusê pêdigire û bi destê xwe yê din jî memika wê ya tazî difirikîne, mist dide da ku hez lê rabe.
Mêweya ku di destê çepê yê Venus de ye (heye ku sêv be, berê jî min behsa prensê Troyayê Paris ê ku çawa bi Afroditê (Venus) gihandibû, kiribû.), wekî hûn jî texmîn bikin Mêweya Qedexebûyî ye. Li alegoriyek dikare were ber çavan; li gor Încîlê, Xweda, piştî Hewaya ku Mêweya Qedexebûyî ji darê qurifand, wê û Adem diqewitîne dinyayê. Li vir jî “Mêweya Qedexebûyî” têkiliya cînsî ya Venusê ya ku bi lawê xwe re nîşan dide.
Em Venus bi tenê ji sêvê ne, em dikarin li quncê binî yê aliyê çepê, tivîlka ku di bin lingê Cupid de ye jî binasin. Tivîlk, ji wextên Dêrîn û vir ve ye nîşana evînê ye.
Karakterên dîtir, mefhûmên ku bi metirsiyên evînê yên fîzîkî ve têkildar in tîne ber çavan. Zarokê Tazî (Zewq) haya wî ji êşa dirika ku di lingê wî re çûye xwarê (yanî evîn) û qul kiriye, tune, Venusê û Xwedawendê Evînê bi perên gulê dixilîne.
Li pey, afirîdekî ku serê wî bi keçekê dişibe û bedena wî bi cinawirekî (xapandin), bi destekî xwe kewareke şîrîn a hingiv pêşkêş dike, bi destekî xwe yê din jî derziya ku di boçikê de heyî ye, vedişêre. Detaya dîtir a ku bala meriv dikêşe, berpaşiya destên fîgura Xapandinê ye.
Her weha li pey Cupid (li çepê) di navîna sedsala 16mîn de, “çavnebariya” wî ya ku xwe bi rehenda şewpê gihand, yan jî heye ku tesîrên “sifiliz” (yanî nexweşiya frengiyê) nîşan dide, fîgurekî ku qîjeqîjê dike yê reşqetran heye. Şekilê li quncê jor ê çep ê resimê “Oblivion” yanî bêhayîtiyê nîş dike. (Bi qafikekî ku hîç tu tiştî bi bîr nayine hatiye sêwirandin.) Hewl dide da ku perdeyeke şîn bi ser ev bûyerên li jêr in ve rakêşîne. Lê ew ê keçel ê li ser piştê saeta qûmê heye, zilamê salmend ê xwedanmasûlke ji hêla (Wext) ve ji bo ku ev yek pêk neyê, hatiye astengkirin. Ev, heye ku tesîrên xedar ên mirinê yên ku pir umirdirêj bûn yan jî veşandineke ji bo tesîrên zewqî yên umirkin bûn. Venus û lawê xwe di têkiliyeke cînsî ya ensestane de ne. Ev yek jî sedemek ji sedemên nexweşiya frengiyê ye. Meriv dikare bi vî rengî lê bihizire.
Merivekî din ê ku li hêla rast ê Venus ê tazî ye û bala meriv dikişîne, xortekî porxelek û gepsor e. Ev xortê ku li ser serê wî taceke çîçekê, li ser rû kenekî bêxwê heye, Şêtiyê nîş dike, Bêxwê yanî têkiliya cînsî ya Venusê ya bi kurê re. Ev fîgur fodiliya evînê û dilgeşbûyina wê sembolîze dike. Li herî pêşiyê, milê rastê du maske hene. Muhtemel e ku ev yek arezûyên veşarî yên Venus û Cupid ê nîşan didin.
Bronzino heye ku di nav alegorî, di nav hêmayên alegorîk de, bi şeklekî hunermendî, ji bo tenduristiya gel a rojane mesajek dabe. Evîna bêîfet bi tenê ne kêfxweşî û zewq e, di heman katê de dikare encamên bi êş bîne pê. Frengî nexweşiyeke zuhrewî ya ku bi riya têkiliya cînsî berbelav dibe. Bihevmayina “Venereal Disease” û “Nexweşiya Zuhrewî” balkêş e. Zuhre di zimanê kevn de, Venus e.
Bi xatirê we.
http://www.visual-arts-cork.com/famous-paintings/allegory-of-venus-and-cupid.htm
https://arts-pad.com/bronzino-venus-and-cupid/
Eser, zarafet ve erotizm tutkusuyla bilinen Fransa Kralı I. Francis’e Medici ailesinin bir hediyesi olarak Bronzino’ya sipariş edilmiştir. “Venüs, Aşk Tanrısı, Delilik ve Zaman” olarak da bilinen bu resim, mitoloji dünyasından bir dizi ikonografik sembol içeren karmaşık, erotik bir alegori olarak tasarlanmıştır. Alegorik resimlerde bulunan figürlerin hepsi bir niteliği sembolize eder.
Eserinin merkezinde çıplaklıkları ile dikkatleri çeken aşk ve güzellik tanrıçası Venüs ile oğlu aşk tanrısı Cupid yer alıyor. Bronzino, bu eserinde üç farklı tema üzerinde durmuş: Şehvet, haset ve aldatma.
Resim, iffetsiz aşkın sonuçlarını sembolize ediyor. Ana figürü – aşk tanrıçası Venüs -oğlu Cupid’i ensest bir şekilde kucaklarken okunu alarak onu silahsız bırakıyor. İkisi de çıplak. Venüs’ün elinde tuttuğu ok, bize bu figürün Yunan mitolojisinin aşk tanrısı Eros yani Cupid olduğunu gösteriyor.
Venüs, oğlu Cupid’e bir anneden çok bir kadın gibi yaklaşıyor. Bu iki beden açık bir şekilde birbiri ile cinsel temas halinde. Cupid, Venüs’ün dudaklarına yaklaşmış bir eli ile Venüs’ün kafasını tutarken diğer eli ile çıplak memesine dokunarak onu cinsel olarak uyarıyor.
Venüs‘ün sol elinde tuttuğu meyve (elma olabilir, daha önce Troya prensi Paris tarafından Afrodit’e nasıl (Venüs) verildiğini anlatmıştım) , tahmin edeceğiniz üzere Yasak Meyve‘dir. Burada da bir alegori söz konusu olabilir; İncil’e göre Havva’nın kopardığı Yasak Meyve sonucu Tanrı, onu Adem’le birlikte Dünya’ya kovar. Burada ise “Yasak Meyve“; Venüs’ün oğlu Cupid’le cinsel temasıdır. Venüs’ü sadece elmadan değil, sol alt köşede tam Cupid’in ayağının altında görülen kumrudan da tanıyabiliriz. Kumru, Antik zamanlardan beri aşkın simgesidir.
Diğer karakterler, fiziksel aşkın tehlikeleriyle ilgili kavramları somutlaştırıyor. Çıplak çocuk (“Zevk”), sağ ayağını delen dikenin ( yani aşkın ) acısından habersiz, Venüs ve Aşk Tanrısı’nı gül yapraklarıyla yıkıyor. Arkasında, bir kızın kafasına ve bir canavarın gövdesine sahip bir yaratık (“Aldatma”), bir eliyle Venüs’e tatlı bir petek bal sunarken, diğer eliyle kuyruğundaki iğneyi gizliyor. Dikkat çeken bir başka ayrıntı ise Aldatma figürünün ellerinin ters olmasıdır.
Bu arada Cupid’in (solda) arkasında, 16. yüzyılın ortalarında salgın boyutlara ulaşan “kıskançlığı” ya da belki de “sifiliz” in (yani frengi hastalığının) etkilerini simgeleyen, çığlıklar atan karanlık bir figür var.
Resmin sol üst köşesindeki şekil “Oblivion”u yani kayıtsızlığı temsil etmektedir, (Hiçbir şey hatırlayamayan içi boş bir kafa ile tasvir edilmiş) aşağıdaki olayların üzerine mavi bir perde çekmeye çalışmaktadır. Ancak sırtında kum saati olan saçsız, kaslı, yaşlı adam (Zaman) tarafından bunu yapması engellenmiştir. Bu, belki frenginin ölümcül uzun vadeli etkilerine ya da sadece tüm fiziksel zevklerin geçiciliğine bir ima da olabilir. Venüs ile oğlu Cupid ensest bir ilişki içindedir. Bu da frengi hastalığının sebeplerinden biridir. Bu açıdan da düşünülebilir.
Venüs’ün sağında çıplaklığı ile dikkat çeken bir başka kişi, kıvırcık saçlı, kırmızı yanaklı bir erkek çocuğu bulunuyor. Başında çiçek tacı, yüzünde bilinçsiz bir gülüş olan bu oğlan, Çılgınlık‘ı temsil ediyor. Yani,Venüs‘ün oğluyla olan ilişkisini. Bu figür, aşkın aptalca ve mutlu tarafını sembolize ediyor.
Sağ en aşağıda duran iki maske bulunuyor. Bunlar muhtemelen Venüs ve Cupid maskelerini indirerek en gizli arzularını ortaya döküşünü simgeliyorlar.
Bronzino, alegorik, mitolojik imgeler içinde, sanatsal bir biçimde, güncel halk sağlığı mesajı vermiş olabilir: iffetsiz aşk, sadece neşe ve zevk değil, aynı zamanda acı verici sonuçlar da getirir. Frengi cinsel temasla bulaşan zührevi bir hastalık. “Venereal disease” ile “zührevi hastalık” benzerliği ise dikkate değer. Zühre, eski dilde Venüs demek.
Görüşmek üzere.
Min nivîsa te xwend cana min, bila sihheta te xweş be. Yekcar romana Mario Vargas Llosa ya bi navê Pesin ji bo Dêmariyê anî bîra min. Di wê kitêbê de jî nivîskar qala çîrokeke xwerû ya mîna ya vê tabloyê dike. Kesên ku bixwazin dikarin bixwînin. Hetta bergeha kitêbê jî ji vê tabloyê hatiye pê.
Wooow! 👏
Jibo vê nivîsa xweş, gelek spasiya te dikim. Nivîs gelek xweş û têr û tejî ye. Eynî wekî te b’xwe. Em bi xêra te fireh û bi awayekî hunerî difikirin. Malpera te mala staja hunerê ye. Tu wek di şevreşê de zûrahîyek ronahî yî Salomê xan. Tu wek ew kesa ku li nav tîşort wergirtiyan de bi fîstanê sor govendê digre yî. Keçê mîshef ji te hes dikim. Delalî ha.