Çîroka Mîtolojîk a Tîma Stêrikan a Hirça Mezin û Hirça Piçûk
Keçikeke Keyê Arkadia yê ku bi xweşikiya xwe navûdeng dabû ya bi navê Callisto bû, hebû. Callisto û Artemis hevalên hev ên nêzîk in. Mîna ku berê jî em li ser peyivîbûn û wekî hûn jî dizanin Artemis, rahîbeya dinyaya Xwedawendan e. Artemis, Nymphên ciwan digihand. Tev nêçîr dikirin, tev, bi Xwedayê şerabê Dionysos re beşdarî li şahiyan dikirin. Bi Apollon re refakatkarî ji xeberdoxê Xwedawendan Hermes re dikirin. Artemis, ew keçên ku difermand cem xwe, ji wan sondxwarina pêbaweriyê dida xwarin. Keçên ciwan bi vê sondxwarinê, soz didan da ku ew ê ji nîmetên dinyayê bi dûr bimînin. Aha Callisto yek ji van keçan bû û di demek herî nêz de ew dibe peywirdar û hevalê Artemis ê berbiçavtirîn.
Ew ê ku nahêle ne bifire ne bireve, ew ê ku pê çav bibire û nehêle bi tu derê ve venegere û ew ê bi hîlebazkariyê sondxwarî Zeus, Callistoya ku bi sozdariya sondxwarinê ya keçikaniyê ya Artemis piştrast bû, dixîne ber lepên xwe. Zeusê ku rojekê Callisto dibîne, dikeve bin bandora xweşikahiya wê û dibe dilketiyê wê. Lê Callisto sondxwarî û sozdar e, Zeus bi paş de vedigerîne. Zeus vê yekê li xwe nayine û xwe dike dewsa Artemis û Callistoyê pîs dike. Callisto avisiye. Hewldaneke mezin dide da ku vê serê vê rewşê binixumîne lê rojekê bi hevalên xwe re di golê de xwe dişo, hingê Artemis dibîne ku Callisto ducanî ye. Callistoya avis, ji ber ku sozdariya xwe bi keçikaniyê bi cih naeaniye hingê rastê xezeba Artemis û Herayê tê.
Callisto, kurikekî bi navê Arcas diwelidîne. Artemisê ku vê yekê têdigihîje, hingê Callistoya nesozdar vediguherîne hirçekê. (Hingê lê tê fikirîn ku ji ber çavnebariya Herayê ya jina Zeus, Callisto veguheriye hirçekê.) Li gor çankanînine jî tê gotin ku, ji bo ku Callisto rastî xezeba Xwedawendan neyê, Zeus ew veguherandiye hirçekê.) Ew devê ku Zeus ramûsandiye, veguheriye bûye devekî ku dengekî wehşî û fetisok jê tê, devekî ku diranên tûj ên sawdar tê de hene. Laşa wê pirç vedaye û ji dest û piyên wê pençe şîn bûne. Callisto êdî bûye nêçîreke ku nêçîrvan li pey in. Piştî salên dirêj Callisto, di nav daristanê de rastî kurê xwe, Arcas tê. Callistoya siûdneçê lawê xwe dinase û dixwaze nêzîkî lê bike; lê Arcas ditirse. Arcasê ku diya xwe nanase, naxwaze vê nêçîrê ji dest bifilitîne û biryar dide da ku lêxe bikuje. Arcas tam dike ku diya xwe bide ber tîran, Zeus dê û kurik vediguherîne, dike, hirçê mezin û hirçê piçûk, wan vediguhesîne asîman, wan dixe navbera stêrikan û cîwar dike. Naxwaze ku pûçên wî zêdetir birûerdê bigihin.
Jina Zeus a pexîl, Hera van tiştan dibihîse, ji ber ku dijmina wê mîna stêrikekê li asîman dibiriqe pir sil dibe. Ji Tethys, daxwaz dike, da ku ew hirça ku veguheriye stêrikê, tu carî nikaribe xwe di ava zeryayê de bişo. Lewma ye ku hirça mezin tu carî danayê. Ev raveyeke wê ya ku di derhewê daîrebûna wê de ye ji serdema antîk maye. (Ev tîma stêrikan di hêlîpên bakur ên navînê de tu carî nakeve bin xêzasoyê.)
Yaa ezbenî, çîroka tabloya navdar a Diana and Callisto, Hirça Mezin û Hirça Piçûk ji vê derê tê. (Navê Artemisê li Romayê Diana ye.) Di heman demê de, Callisto navê dûvikekî Jupîter e. Jupîter, di mîtolojiya Romayê de xurtirîn Xwedawend e.
Bi xatirê we.
Büyükayı ve Küçükayı Takımyıldızının Mitolojik Hikayesi
Arkadia kralı Lykaon”un güzelliği ile nam salmış, Callisto adında bir kızı vardır. Callisto ve Artemis yakın arkadaşlardır. Daha önce de konuştuğumuz ve sizin de bildiğiniz üzere Artemis, Tanrıçalar dünyasının rahibesidir. Artemis, genç Nymph’leri yetiştirirdi. Birlikte avlanır, şarap tanrısı Dionysos’la eğlencelere katılır, Apollon ile tanrıların habercisi Hermes’e refakat ederlerdi. Artemis yanına kabul ettiği genç kızlardan sadakat yemini yapmalarını isterdi. Bu yeminle genç kızlar, dünya nimetlerinden uzak duracaklarına söz verirlerdi. İşte Callisto da bu kızlardan biridir ve bir süre sonra Artemis’in en gözde görevlisi ve arkadaşı olmuştur.
Uçanı kaçanı yakalayan, her gözüne kestirdiğini türlü entrikalarla almaya yeminli Zeus Artemis’in bekaret yeminine sadık kalan Callisto’yu ağına düşürür. Bir gün Callisto’yu gören Zeus, güzelliğinden çok etkilenip ona aşık olur. Fakat Callisto yeminli ve sadıktır, Zeus’u reddeder. Zeus bu, ret cevabı almayı kendisine yediremez ve Artemis kılığına girerek Callisto’ya tecavüz eder. Callisto hamile kalmıştır. Hamileliğini gizlemek için büyük çaba sarf eder fakat bir gün gölde arkadaşlarıyla yıkanırken Artemis, Callisto’nun hamileliğini fark eder. Hamile Callisto, Artemis’e vermiş olduğu bekaret yeminine sadık kalmadığı için Artemis ve Hera’nın gazabına uğrar.
Callisto, Arcas adında bir oğlan çocuğu dünyaya getirir. Bunu farkeden Artemis, sözünü tutmayan Callisto’yu bir ayıya çevirir (Zeus’un karısı Hera’nın kıskançlığından Callisto’yu ayıya çevirdiği de düşünülmektedir. Bazı kaynaklarsa Zeus’un Callisto’yu tanrıçaların gazabından korumak için ayıya çevirdiğini söylemektedir.) Zeus’un öptüğü ağzı, vahşi ve boğuk sesler çıkaran kesici dişlerle dolu korkunç bir ağıza dönüşmüş, vücudundan tüyler, ellerinden ayaklarından pençeler çıkmıştır. Callisto, artık avcıların peşinden koştuğu bir av haline gelmiştir.
Uzun yıllar sonra Callisto, ormanda oğlu Arcas ile karşılaşır. Bahtsız Callisto oğlunu tanır ve yaklaşmak ister; fakat Arcas korkar. Annesini tanımayan Arcas, bu avı kaçırmak istemez ve onu vurmaya karar verir. Arcas tam kendi annesini oklarla öldürmek üzereyken Zeus, anne ve oğlunu sırasıyla Büyükayı ve Küçükayı olarak göğe yükseltir, yıldızların arasına yerleştirir ve yediği nanelerin daha fazla trajediye neden olmasını önlemeye çalışır.
Bunları duyan Zeus’un kıskanç eşi Hera, hasmının göklerde yıldız olarak pırıldayışına iyice sinirlenir. Tethys’ten, yıldıza dönüştürülmüş olan ayının bir daha asla deniz sularında yıkanamamasını ister. Bu yüzdendir ki Büyükayı asla batmaz. Bu, onun dairesel yıldız hareketine antik zamanlardan bir açıklamadır. (Kuzey-orta enlemlerde bu takımyıldızı asla ufuğun altına düşmez.)
Yaa efenim, Büyükayı ve Küçükayı Takımyıldızı ve Titian’ın meşhur Diana and Callisto tablosunun hikayesi buradan gelmektedir. (Artemis’in Roma’daki adı Diana’dır.) Callisto, aynı zamanda Jüpiter’in uydularından birinin adıdır. Jüpiter, Roma mitolojisindeki en güçlü tanrıdır.
Görüşmek üzere.
Ah bu Zeus.. Eline sağlık. Sayende Zeus’un harcadığı hayatları yakından takip ediyoruz efenim.. :))
Saatin güzel 🙂
Destxweş 🦋
Hocam keske sizinle muhabbet etme şansım olsaydı eskisi gibi gezi yazilarinizi özledik
Çîroka wan tim xweş in
Ne ‘saet xweş’, ‘sihhet xweş’