Genel

Gazlı Bez

Etimolojiyi ve kelimelerle oynamayı sevenler yaklaşın bakalım. Gazlı bez diye bildiğimiz şeyin, bildiğimiz gaz ile hiçbir alakasının olmadığını biliyor muydunuz? Gazlı bez, İngilizce gauze ve pads kelimelerinin birleşiminden oluşuyor.


ingilizce’de gauze kelimesi ince tül anlamına geliyor ve bu durumda da bildiğimiz tül bez benzeri bir anlam meydana geliyor. Bu “gauze pads” Türkçeye “gazlı bez” şeklinde uyarlanıyor.


Ayrıca, İngilizce’de “gauze pads” şeklinde yazılan “gazlı bez”, bu dile Fransızca “gaze” sözcüğünden geçmiştir. Bazı kaynaklara göre bu sözcük de, Filistin’de yer alan bir şehir olan Gazze‘den köken almaktadır. Ortaçağ’da dokumacılıkta oldukça ilerlemiş bir bölge olan Filistin’de ipekten dokunan ve “gazzatum” adı verilen ince bir kumaş, Hıristiyan olmayanlarla ticaretin yasaklanmış olmasına rağmen 13. yüzyıl’da Avrupa’ya ithal edilebilmiştir. Başka bir teoriye göre de kelimenin kökeni Arapça ve Farsçada “ham ipek” anlamına gelen “qazz”dan gelmektedir.


Gaz3 Kelime Kökeni ~ Fr gaze cerrahide kullanılan gevşek dokunmuş bez ~ Ar ḳazz قزّ kaba ipekli kumaş ~ OFa kac/kaj a.a. (etimolojiturkce.com)


Sevgili Nişanyan’a da baktım, kendisi şöyle diyor:


Fransızca gaze “cerrahide kullanılan gevşek dokunmuş bez” sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük Arapça ḳazz قزّ “kaba ipekli kumaş” sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Orta Farsça (Pehlevice veya Partça) aynı anlama gelen kac veya kaj sözcüğünden alıntıdır.


Ek Açıklama:


Arapça kaynaklı olduğu halde Türkçeye 19. yy sonlarında Fransızcadan alınmıştır. İngilizce gauze (aynı anlamda) Fransızcadan alınmıştır. || Filistin’deki Gazze kent adıyla birleştirilmesi yaygın bir hatadır.


Nişanyan, “Gazze ile birleştirmek yaygın bir hatadır.” diyor, yorum sizin. Bu konu nereden esti derseniz, dağ tepe dolandığım için yanımda sürekli ilk yardım malzemeleri taşırım. Lütfen siz de ihmal etmeyiniz. Kamu spotunu ve günlük “ilginç ama gereksiz” bilgiyi verdiğimize göre gidelim Gula Çiya.



Görüşmek üzere. 😉


İLGİNİ ÇEKEBİLİR:  Antik Zamanların Hüznü