Albrecht Dürer, Young Hare
Piştî demekê dirêj silav. Albrecht Durer ê ku li gor serdema xwe pir pêşdetir jiyaye, resamekî bêhempa ye, di heman katê de dahiyekî bazirganiyê ye. Berhemên resam ên navdar ya dêran de yan jî li malên dewlemendan dibin, lê belê xwepêgihîna yên Durer çawa dikarin hewqas hêsan bin û her çîneyatiya gel in, belê ew çawa dikarin xwe bigihîninê?
Durer piştî ku dest pê kir û resim çêkirin û pere hilberîtin, hingê biryar daye ku karê xwe bêtir mezin bike, ji ber vê yekê bêtir resim xêz kirine. Ji bo vê jî teknîkên cuda yên resiman ceribandine û paşê buhabûna wan erzan daxistiye û li Ewrûpa bajar bi bajar geriyaye û tabloyên xwe pêşkêşî firotanê kiriye. (Ev yek ji bo min pir balkêş nebe jî, lê belê ji bo hereketa Arthur Cravan a perehilberînê kitêbên xwe firotibûn, paşê yek bi yek, bi girgirikê derî bi derî geriyayî bû kitêbên xwe paş de vegerandibûn, paşêtir jî xwe li okyanûsekê qelibandibû, bi bîra min anî. Em vê yekê jî not bigirin, paşê em ê qalê bikin.) Durer bi temamî tucar bûye, lewma jî rê li ber kesên çîna navîn vebû da ku wan jî êdî dikaribûn tabloyan bikirin.
Albrecht Dürer
Paşê Durer dît ku kopyayên berhemên wî tên çapkirin, tew di ser de hê bi buhabûneke kêmtir tê firotin. Ji bo çareseriyê markaya tucarî ya yekem ya di tarîxê de ava dike. A weha, em ê di tabloyên wî de bala xwe bidinê ku, tîpên sereke yên nav û paşnav A û D wekî logo bi kar tîne. Lê belê, kopyekirina vê logoyê ewçend hêsan e ku, wextê wî nedikarîbû rê li ber vê yekê bigire, di 1512an de, bi fermana Împaratorê l. Maximillian, mafê îmtiyazê ji bo resimên wî hatiye pê. Ev jî bikaranîna yekemîn a mafê telîfê ye. Împaratorê l. yê Romayê Maximillian, Durer wekî şêwirmendê hunerê tayin dike.
Durer bes bi boyaxa avî û ya guaj rastîyeke wiha baş çêkiriye. Bi ya te jî ev ne tiştekî pirr xweş e? Hema li binî logoya navdar a kîvroşka hov heye.
Hûn di resim de dikarin hemû detayên qapûtê gij ê heywên bibînin, lê belê em nizanin ku kîvroşka hov li ku ye. Bi tenê nişêtekî pêzanînê heye, ew jî çavkaniya ronahiyê ya ku di bîbikên heywên de ye. Bi paceyekê dişibe. Heye ku Durer kîvroşkeke hov aniye kiriye mêvana xwe û li serê kitebikite xebitiye. Kî dizane.
https://www.wikiart.org/en/albrecht-durer/a-young-hare
https://galleryintell.com/artex/young-hare-durer/
Oylum Yüksel
Uzun bir aradan sonra selamlar. Yaşadığı dönemin çok ilerisinde yaşayan Albrecht Dürer müthiş bir ressam ve aynı zamanda müthiş bir pazarlama dehasıydı. Ünlü ressamların eserleri sadece zengin kesimden insanların evlerinde ya da kiliselerde bulunuyorken Dürer’in eserleri halktan her kesimin ulaşıp alabileceği türdendi. Nasıl mı?
Dürer, resimlerini satıp para kazanmaya başlayınca işi büyütmeye karar vermiş, daha çok para kazanmak için daha çok resim yapmaya başlamış. Bunun için farklı baskı teknikleri deneyip tablolarının fiyatını düşürmüş ve Avrupa’da şehir şehir gezerek resimlerini pazarlamış. (Bu bana pek ilgili olmasa da Arthur Cravan’ın para kazanmak için kitaplarını satıp sonra el arabası ile ev ev tek tek dolaşıp geri alışını, sonra da okyanusa açılışını anımsattı, daha sonra söz etmek üzere buraya not düşeyim.) Dürer tam bir ticari zekaya sahip, bu sayede orta sınıf aileler de resimler alabilir olmuş.
Sonra Dürer bakmış ki eserlerinin kopyası yapılmaya başlanıyor, üstelik daha ucuz fiyattan satılıyor. Buna çözüm olarak tarihteki ilk ticari markayı yaratıyor. Şöyle ki, tablolarında dikkat edeceğiniz üzere isim ve soy isminin baş harfleri olan A ve D’yi logo olarak kullanıyor. Fakat bu logo da kolayca taklit edilip kopyalanmaların önüne geçmeyince 1512’’de Roma imparatoru I. Maximillian’ın emri ile resimlerine imtiyaz hakkı almış. Bu da tarihte ilk telif hakkı kullanımı. Roma İmparatoru l.Maximilian, Dürer’i sanat danışmanı olarak atamış.
Dürer’in sadece guaj ve suluboya kullanarak, bu kadar keskin bir gerceklik yaratması sizce de harika değil mi? Meşhur logosu yaban tavşanının hemen altında duruyor.
Resimde hayvanın kabarık kürkünün her bir detayını hissedebiliyoruz ama yaban tavşanının nasıl bir mekanda bulunduğunu bilemiyoruz. Sadece küçük bir ipucu var, o da hayvanın gözbebeklerindeki ışık kaynağı. Sanki bir pencereyi andırıyor. Belki de Dürer stüdyosunda bir yaban tavşanını misafir etmiş, detaylıca çalışmıştı. Kim bilir.
Te gelekî xweş li hev aniye 🙏🏻
Özlenenlerde bugün hoş geldin sefa geldin… sanırım Albrecht Dürer’in tavşanlara ayrı bir ilgisi var Adem ve Havva eserinde de tavşan görebiliyoruz. Emeğine sağlık seni tekrar burda görmek çok sevindirici yazılarını özlemiştik.. Güzel kal..
Sanırım bugün gördüğüm en güzel haber Salomecizrawi geri dönmüş!!! Yazılarını cidden çok özlemiştik umarım artık bu kadar uzun süre boş bırakmazsın bu güzelim sayfayı. Yazı için ellerine sağlık.. Tavşanın göz detayını da ayrı tebrik etmek lazım..
Karın bölgesinde yaşadığı bir ağrıyı (muhtemelen böbrek taşı düşürme) uzaktaki doktoruna anlatabilmek adına kendi portresini çizerek üzerine ‘buram ağrıyor’ yazarak yollayan rönesansın almanya daki en büyük temsilcisi olan ressam. Sevgiler Saygılar seni burda görmek ne hoş…
Niha ez vê nivîsê li gundê Berniştê yê Mêrdînê dixwînim. Zor spas 😉