Andrei Rublev, Tarkovsky
15. yüzyıl Rus ikona ressamı Andrei Rublev’in yaşamını ele alan, resim sanatı ve sanat felsefesi üzerine derin bir düşünce aktarımı yapan bir Andrey Tarkovsky filmi: Andrei Rublyov / Andrei Rublev.
Umutsuzluk, adaletsizlik ve yoksulluğun yaygınlaştığı bir dönemde yaşayan Rublev, sanatıyla inancın saflığını vurgulamaya ve yüksek bir ahlak ideali ortaya koymaya çabalamıştır. Rublev, Rusya’nın bilinen ilk sanatçısı ve ülkenin en büyük Orta Çağ ressamlarından biri olarak kabul ediliyor. Zorbalığın, etnik ayrımcılığın, ırkçılığın hüküm sürdüğü bir çağda, sanatçının özgürlük arayışı, iktidar ile sanatçı arasındaki ilişkiler, cinsellik, şiddet ve bütün Tarkovsky filmlerinde olduğu gibi Hıristiyan mistisizmi bağlamında inanç ve etikle ilgili temel sorunlar üzerine düşündüren bir başyapıt.
Tarkovsky, Rublev’in yaşamını sanatçının toplumdaki rolü için bir metafor olarak kullanıyor. Film, yalnızca bir Orta Çağ devletindeki bir sanatçının tutkularını ve mücadelelerini değil, aynı zamanda bir siyasi çalkantı döneminde tüm ulusun endişelerini de gösteriyor. Tarihsel bir biyografi ya da dönem draması olmanın çok ötesinde bir film.
Tarkovsky, sanatçının ulus için -bir kurtarıcı olarak- rolünü vurgulamayı, halkının umut ve ışık bulmasına yardımcı olmasını, sanat ve inancı birleştirmeyi muazzam bir şekilde yansıtıyor. Rublev’in bir sembol ve yaşamının metafor olarak kullanmasının nedenlerinden biri de onun bir keşiş, bir ikon ressamı ve aynı zamanda sadık bir inanan olmasıdır.
Huş ağaçları, su yılanları, karıncalar, kuş sesleri, sözsüz şarkılar, arka planda bir yangının çıtırtısı ya da çalan bir zil; şiirsel bir sinema. Tarkovsky, filmi siyah-beyaz çekmeyi tercih etmiştir. Filmde vurucu bir şekilde yalnızca ikonlar renklidir.
Spoiler vermeden çıkışa doğru ilerlemeye çalışıyorum. Filmin Türkçe altyazılı tam halini buradan izleyebilirsiniz:
Tarkovsky, filmin yapımına 1964’te başlıyor, 65’te kötü hava koşulları nedeniyle filmin yapımı duruyor ve nihayetinde 66’da tamamlanıyor. Film, Rus Devrimi’nin ellinci yıldönümünün arifesinde gösterime giremeyecek kadar olumsuz eleştiriler alıyor. Fazla sert, fazla deneysel, fazla ürkütücü, çıplaklıkla dolu ve politik açıdan fazla karmaşık bulunuyor.
Film, Komünist Parti Birinci Sekreteri Nikita Khrushchev tarafından sansürleniyor ve 205 dakikalık orijinal süresi 146 dakikaya kadar indiriliyor. 1969 yılında Cannes Film Festivali’nde gösteriliyor. Festivalin son günü sabahın dördünde gösterilmesine rağmen yine de Uluslararası Eleştirmenler Ödülü’ne layık görülüyor. 1971’de filmin sansürlü versiyonu Sovyetler Birliği’nde yayınlanıyor.
Andrei Rublev, üç saat olmasına rağmen sıkmadan izlettiren bir film, en azından benim için. İyi seyirler efenim, görüşmek üzere.
